Falë Facebook-ut, kompania Cambridge Analytica mblodhi informacione të cilat më pas u përdorën për të ndikuar në fushatën për zgjedhjen e presidentit të Shteteve të Bashkuara në vitin 2016, kur fitorja iu dha Donald Trump.

Ka një rast para dhe pas Cambridge Analytica. Skandali që ka vënë në qendër të vëmendjes se si përdoren të dhënat personale të përdoruesve. Pas gjashtë vitesh ka ardhur një përfundim dhe Meta pranoi të paguante 725 milionë dollarë për të zgjidhur çështjen.

“Është rikuperimi më i madh ndonjëherë në një proces gjyqësor për privatësinë e të dhënave dhe më së shumti që Facebook ka paguar ndonjëherë për të zgjidhur një padi kolektive private”, shpjeguan avokatët e paditësve, Derek Loeser dhe Lesley Weaver.

Gjithçka fillon në vitin 2018 kur Christopher Wylie, një ish-punonjës i Cambridge Analytica, vendos të flasë. Ai zbulon se të dhënat personale të 87 milionë përdoruesve të Facebook ishin përdorur për qëllime të profilizimit politik, një dredhi që mund të rrezikonte zgjedhjet presidenciale të 2016 në SHBA në favor të Trump.

Protagonistët e skandalit janë dy, Cambridge Analytica, kompania angleze e specializuar në marketingun online dhe Facebook, pishina plot me të dhëna personale.

Nëpërmjet një sondazhi ThisIsYouDigitalLife, i shpërndarë në rrjetin social, Cambridge Analytica mbledh të dhëna nga përdoruesit që pranojnë t’u përgjigjen pyetjeve të testit. Por kjo nuk është e gjitha: ndërsa një përdorues bën testin, mblidhen edhe të dhënat personale të të afërmve dhe miqve.

Tani fillon puna e pistë. Kompania fillon regjistrimin dhe ruajtjen e gjithçkaje, pëlqime, postime, komente, kërkime dhe më pas ndez makinën algoritmike. Ai e ushqen atë me të gjitha të dhënat e mbledhura dhe nxjerr postime të synuara që nxisin frikën dhe interesat e përdoruesve, duke u përpjekur të ndikojnë në opinionin politik.

Me pak fjalë ai shtrembëron realitetin bazuar në informacione Plani funksionon dhe në fakt ndikon në mënyrë vendimtare në fushatën zgjedhore të Trump 2016. Jo vetëm kaq, e njëjta strategji duket se është përdorur edhe gjatë fushatës zgjedhore të Brexit.

Informacioni mbi keqpërdorimin e të dhënave del në dritë falë Christopher Wylie dhe më 17 mars 2018, The Guardian dhe The New York Times publikojnë njëkohësisht artikuj që akuzojnë Facebook për përdorimin e të dhënave të përdoruesve. Meta kërkon falje dhe në 2019 arrin gjoba e Komisionit Federal të Tregtisë: 5 miliardë dollarë.

Disa muaj më vonë Facebook ra dakord të paguante një gjobë 500,000 dollarë në zyrën e Komisionerit të Informacionit të Mbretërisë së Bashkuar për ekspozimin e të dhënave të përdoruesve të tij ndaj një “rreziku serioz dëmtimi”, në të njëjtin vit që Cambridge Analytica paraqiti kërkesën për falimentim.

Meta është fajtore sepse nuk i ka informuar në mënyrë gjithëpërfshirëse dhe transparente përdoruesit e saj se si i ka ndarë të dhënat me zhvilluesit e palëve të treta. Avokatët shpjeguan se Facebook i mashtronte përdoruesit të mendonin se mund të mbanin kontrollin mbi të dhënat personale, kur në fakt lejonte akses për mijëra të panjohur. Për shkak të kësaj, tani ka pranuar të paguajë 725 milionë dollarë për të mbyllur çështjen.

“Kjo zgjidhje historike do të ofrojë lehtësim të konsiderueshëm për palët paditëse,” thanë Derek Loeser dhe Lesley Weaver. Meta shpjegoi se vendimi i saj u mor “në interesin më të mirë të komunitetit dhe aksionerëve tanë. Gjatë tre viteve të fundit, ne kemi rinovuar qasjen tonë ndaj privatësisë dhe kemi zbatuar një program gjithëpërfshirës të privatësisë.”