E kuqja është ngjyra e pasionit, e njëjta që ndoshta jo rastësisht drejton shkencëtarët që po hetojnë një planet të famshëm për këtë nuancë, Marsin.

Nga kjo pjesë e Universit kanë ardhur tinguj shumë të veçantë që nuk mund të mos intrigojnë ekspertët. Po flasim për disa valë goditëse që kanë lejuar zbulimin e kratereve krejt të reja.

Përveç disa gjurmëve me përmasa të konsiderueshme, vëmendje iu kushtua shkëmbinjve hapësinorë që u përplasën me tokën, duke shkaktuar pikërisht tingujt që duhet të na lejojnë të eksplorojmë edhe më saktë planetin e kuq.

Për herë të parë ndonjëherë në Mars, zhurmat e goditjes me shkëmbinj endacakë u dëgjuan në një mënyrë të dallueshme, siç theksoi Raphael Garcia, sizmolog planetar në Institutin e Lartë të Aeronautikës dhe Hapësirës në Universitetin e Tuluzës.

Gjithçka nisi nga dëshira për të kuptuar nëse në këtë planet ka kratere të shkaktuara nga meteoritët dhe për të marrë rezultat të kënaqshme janë mbështetur në valët sizmike.

Këto të fundit janë ato të regjistruara nga landeri InSight i NASA-s, më saktë mes viteve 2020 dhe 2021. Misioni i sapopërmendur meriton ca më shumë detaje.

Sonda e agjencisë hapësinore amerikane u ul në Mars në vitin 2018 për të hetuar tërësisht ndikimet e meteoritëve, me shpresën për të zbuluar një deri në 100 çdo pesë vjet Tokë.

Studiuesit shfrytëzuan një të dhënë të çmuar që zotëronin, shpejtësinë e valëve akustike dhe sizmike kur ato udhëtojnë në ajrin e Marsit dhe në këtë mënyrë tingujt ishin më të lehtë për t’u ekzaminuar.

Çuditë janë rend i ditës në planetin e kuq, megjithëse në rastin e ndikimeve gjithçka ishte shumë më e qartë. Çfarë doli konkretisht?

Falë të gjitha të dhënave të mbledhura, u bë e mundur të hipotezohej me një përafrim të mirë se ku ndikuan meteoritët në Mars. Ndihmë të mëtejshme erdhi nga imazhet e marra nga Mars Reconnaissance Orbiter, një instrument tjetër i furnizuar për NASA-n.

Emri është ai që i është dhënë sondës shumë funksionale të lëshuar në orbitë në 2005 për të identifikuar vendet më të mira për t’u ulur në Mars, madje edhe me një ekuipazh njerëzor.

Epo, MRO-ja ka zbuluar një sërë pikash të zeza në sipërfaqen e planetit, pikërisht kratere që sapo janë formuar pranë vendeve të goditjes. Një nga përplasjet më interesante është mjaft i fundit.

Ishte 5 shtator 2021 kur një shkëmb endacak u copëtua në sipërfaqen e Marsit, duke shkaktuar tre valë të forta tronditëse. Përplasja ndodhi me një shpejtësi prej 10 kilometra në sekondë, me shpërthimin e mëvonshëm të meteorit në një lartësi midis 13 dhe 16 kilometra.

Rënia e mëvonshme e fragmenteve në sipërfaqe shkaktoi kratere të rinj, disa metra të gjerë dhe me rëndësi të konsiderueshme për studimin e planetit.

Zbulimet në lidhje me planetin e kuq janë një burim i vazhdueshëm befasie, tani shkencëtarët duan të bashkojnë pjesët e fundit të enigmës për të marrë një pamje më të qartë të historisë së Marsit.