Zbulime të shumta arkeologjike janë bërë tashmë në Itali vitet e fundit, por surprizat nuk ndalen kurrë: gjatë gërmimeve për ndërtimin e ndërtesave të reja apo zonave të reja të komplekseve ekzistuese, shpesh dalin në dritë zbulime dhe rrënoja që pasurojnë trashëgiminë historike dhe kulturore të vendit.
Kështu ndodhi edhe me zbulimin e fundit të një nekropoli të vogël në zemër të një qyteti të madh italian.
I fshehur prej shekujsh në zgavrat e spitalit Asclalesi në Napoli, një nekropol i vogël romak me tre-katër varrime (një prej të cilëve ndoshta një fëmijë) u gjet rreth dy javë më parë gjatë gërmimeve për ndërtimin e zonës së re të radioterapisë.
Në oborrin e garnizonit Forcella, rreth dy metra thellësi, nën atë që dikur ishte një cisternë uji, punëtorët gjetën një skelet të parë por, sipas të gjitha gjasave, ka edhe varre të tjera, duke përfshirë një nga më të voglat, që sugjeron praninë e një fëmijë.
Duke qenë se zona është me interes historik, punimet u kryen nga arkeologët e mbikëqyrjes, të cilët sapo u përballën me zbulimin e papritur, filluan studimet pas kontrollit nga Karabinierët për të përjashtuar që skeleti mund t’i atribuohej rrethanave të ndryshme.
Pas kontrolleve të para, trupat duket se datojnë në periudhën romake të vonë perandorake, në një periudhë kohore që varion nga shekulli i pestë deri në shekullin e gjashtë pas Krishtit, por, për momentin, jemi në fushën e hipotezave: përpara se të arrijmë te përcaktimi i saktë i datimit të nekropolit do të duhet të ekzaminohen edhe materialet e pranishme në varret e gërmuara në tokë.
Megjithatë, ajo që është e sigurt është se varrosjet duken shumë më të vjetra se ndërtimi i manastirit të Santa Maria Egiziaca all’Olmo: manastiri u ndërtua në shekullin e katërmbëdhjetë ndërsa spitali Ascalesi daton në shekullin e shtatëmbëdhjetë.
Në periudhën romake, zona ku ndodhet sot Forcella, një zonë e qendrës historike të Napolit midis rretheve Pendino dhe San Lorenzo dhe midis Spaccanapoli dhe Corso Umberto I, kishte një destinacion funerali pasi ishte menjëherë jashtë mureve urbane të Neapolisit të lashtë: këtu u vendosën edhe varre monumentale.
Skeleti i parë i nekropolit u gjet pak metra i thellë, por kjo nuk i habit arkeologët pasi edhe muret greke janë afër basolit (pllakat shkëmbore) të trotuarit të rrugës.
Dr. Giuliana Boenzi, oficere arkeologe në Mbikëqyrjen e Arkeologjisë së Arteve të Bukura dhe Peizazhit, nënvizoi se si zbulimi i nekropolit është i një rëndësie të konsiderueshme pasi shton pjesë të tjera për të thelluar njohuritë e vendeve dhe, në veçanti, të zonës që qëndron spitali Ascalesi ku deri më tani nuk ishin kryer asnjëherë hetime arkeologjike me mbështetjen e teknologjisë moderne.
Në fakt, përveç varreve, me siguri do të jetë me interes edhe analiza e materialeve të niveleve të sipërme pasi ato do të mund të tregojnë diçka më shumë për fazat më të vjetra të manastirit të Santa Maria Egiziaca all’Olmo për të cilat jo shumë dihet edhe sot.
