Pas votimit në Parlamentin Europian të paketës së masave “Fit for 55”, a do të ndalohet blerja e makinave të reja me benzinë, naftë, hibride, LPG apo metan nga viti 2035? Këtu janë disa përgjigje.

Çfarë është “Fit for 55”? Kjo është iniciativa e promovuar nga Komisioni Evropian, e prezantuar më 14 korrik të vit të kaluar me qëllim që të frenojë ndryshimet klimatike duke reduktuar prodhimin e gazrave që ndryshojnë klimën.

Kjo është një paketë prej 12 ndërhyrjesh në sektorë të mëdhenj të ekonomisë, që synon të reduktojë emetimet e gazeve serrë me 55% nga viti 2030 (deri në nivelet e vitit 1990). Një nga kapitujt “Fit for 55” ka të bëjë me transportin.

Është vlerësuar se automjetet me motorë me djegie të brendshme kontribuojnë në 25% të emetimeve të gazeve serrë në Bashkimin Evropian. Rreth 70% e kësaj ndotjeje prodhohet nga mjetet tokësore, pjesa tjetër iu atribuohet aeroplanëve dhe anijeve.

Çfarë parashikon pjesa e “Fit for 55” që ka të bëjë me makinat? Masat për makinat parashikojnë një ulje prej 55% të emetimeve të CO2 nga viti 2030, e ndjekur nga një ulje përfundimtare prej 100% nga viti 2035.

Kjo do të thotë se nga viti 2035 do të jetë teknikisht e pamundur të shiten makina me motorë me djegie të brendshme, duke përfshirë hibridë dhe të karikueshëm. Në seancën plenare të Strasburgut, mes kapitujve të ndryshëm të paketës për makinat u votua me 339 vota pro, 249 kundër dhe 24 abstenime.

A është një votim përfundimtar? Jo, procedura e Bashkimit Evropian përfshin disa hapa. Në thelb, masa e miratuar nga Parlamenti është rikthyer tashmë në Komision, i cili aktivizon negociatat ndërinstitucionale të parashikuara nga rregulloret evropiane me Këshillin e BE-së. Mbledhja në Këshill është caktuar më 28 qershor.

A ka ndonjë çështje kritike që prek të gjithë paketën? Një nga 12 masat që u votuan në Parlament kishte të bënte me Ets (sistemi i tregtimit për kuotat e emetimeve), i cili përfshin gjithashtu Ets II të diskutueshme, me të cilin objektiv ishte taksimi i CO2 të emetuar nga transporti rrugor dhe kaldaja, përfshirë ato vendase.

Shumica u nda. Masa kaloi në votim plenar, por socialistët vendosën të bllokojnë të gjithë reformën. Kapitulli Ets, së bashku me pjesët kushtuar Fondit Social të Klimës dhe taksës së karbonit në kufi, kthehen më pas në Komitetin e Mjedisit.

Sipas folësit të kapitullit të makinave, holandezit Jan Huitema, ndalimi deri në vitin 2035 i shitjes së makinave termike duhet të “forcojë inovacionin, t’u japë qartësi prodhuesve dhe të stimulojë prodhimin e më shumë modeleve të makinave me emetim zero, duhet të krijojë një treg për makinat elektrike të dorës së dytë dhe të tretë, t’i bëjë ato të aksesueshme për të gjithë, edhe për të ardhurat më të ulëta, jo vetëm për të pasurit”.

Aktualisht, diferencat në çmimin e blerjes mbeten midis makinave elektrike dhe atyre përkatëse me motorë tradicionalë. Sipas vlerësimit të Agjencisë Ndërkombëtare të Energjisë, çmimi mesatar i shitjes së një makine elektrike në Kinë është 9% më i lartë se kostoja e ponderuar e shitjeve kombëtare, ndërsa në Evropë dhe SHBA diferenca e çmimit arrin 45-50% shtesë.