Liqenet e ujërave të ëmbla po avullojnë me një ritëm dukshëm më të shpejtë se sa pritej. Sipas një studimi të ri, në fakt, çdo vit çdo liqen humbet mesatarisht 1500 kilometra kub ujë, për një total prej 3 trilion litra më shumë që shkulen nga sipërfaqja dhe barten në atmosferë.

Shkalla e avullimit duket të jetë 15.4 për qind më e lartë se ajo e gjetur në vlerësimet e mëparshme. Ky është një fakt dramatik që, i kombinuar me thatësirën aktuale shkatërruese, tregon se sa shkatërrues është ndikimi i ngrohjes globale.

Përcaktimi që liqenet e ujërave të ëmbla – si natyrore ashtu edhe të krijuara nga njeriu – po avullojnë shumë më shpejt se sa pritej, u bë nga një ekip hulumtues amerikan i udhëhequr nga shkencëtarë nga Universiteti i Teksasit A&M, të cilët bashkëpunuan ngushtë me kolegët nga Departamenti i Shkencave Atmosferike dhe Mjedisore të New York State University of Albany.

Shkencëtarët, të koordinuar nga Profesor Huilin Gao, profesor në Departamentin e Inxhinierisë Civile dhe Mjedisit “Zachry” në College Station, arritën në përfundimet e tyre pasi kishin zhvilluar një model matematikor të aftë për të llogaritur shkallën e avullimit të 1.42 milionë liqeneve të pranishëm në mbarë botën. Shkencëtarët u bazuan në të dhënat satelitore të mbledhura midis 1985 dhe 2018.

Në modelin e ri, profesori Gao dhe kolegët morën parasysh faktorë të shumtë; nga sipërfaqja e pellgjeve deri në kohëzgjatjen e akullit gjatë vitit, deri në ndryshimet në akumulimin e nxehtësisë.

Sondazhi zbuloi se gjatë 33 viteve vëllimi mesatar i avullimit të liqeneve është rritur me një normë prej 3.12 kilometra kub çdo vit.

Shkalla e avullimit u rrit me 58 për qind, ndërsa mbulesa e akullit u ul me 23 për qind. “Ne zbuluam se avullimi afatgjatë i liqenit është 1500 plus ose minus 150 kilometra kub në vit, 15.4 për qind më shumë se vlerësimet e mëparshme”, tha Dr. Gang Zhao, një ish-student i Teksasit që tani shërben në Departamentin e Ekologjisë Globale në Instituti Carnegie për Shkencë.

“Kjo sugjeron se avullimi i liqenit luan një rol më të rëndësishëm në ciklin hidrologjik sesa mendohej më parë”, shtoi shkencëtari.

Liqenet natyrore dhe rezervuarët e krijuar nga njeriu zënë afërsisht 5 milionë kilometra katrorë në sipërfaqen e planetit dhe përmbajnë rreth 90 për qind të ujit sipërfaqësor të freskët dhe të lëngshëm brenda tyre.

Shkencëtarët kanë zbuluar se shkalla e avullimit është shumë më e lartë në basenet artificiale sesa në ato natyrore, ndërsa mund të ruajnë shumë më pak ujë (5 përqind e totalit).

“Për sa i përket humbjeve avulluese, ky studim do të jetë një shërbim i paçmuar për studiuesit dhe menaxherët e burimeve hidrike.

“Gjetjet tona kanë implikime të rëndësishme mjedisore, sociale dhe ekonomike pasi humbja globale e avullimit do të përshpejtohet dhe përkeqësohet më tej në të ardhmen për shkak të ngrohjes globale, “, komentoi doktor Gao.

Detajet e hulumtimit “Humbja avulluese e ujit të 1.42 milion liqeneve globale” janë botuar në revistën Nature Communications.