Mes morisë së pasojave shëndetësore, sociale dhe ekonomike të lëna trashëgim nga pandemia COVID-19, e cila ende nuk ka përfunduar zyrtarisht, është një në veçanti që është bërë objekt i një studimi të ri: ndryshimi i aftësisë sonë për të perceptuar kohën.

Mund të duket absurde, por që nga përhapja e koronavirusit SARS-CoV-2, shumë njerëz janë bërë më pak të mirë në lokalizimin e përkohshëm të ngjarjeve të fundit, madje edhe ato me rëndësi ndërkombëtare dhe për këtë arsye janë raportuar disa herë në media të ndryshme.

Është normale që kalimi i viteve e bën kujtesën të zbehet; mesatarisht, në fakt, ne nuk jemi aq të mirë për të kujtuar një sekuencë kohore të ngjarjeve të kaluara, krahasuar me një nga ngjarjet më të fundit. Por pandemia e COVID ka ngatërruar tabelat dhe ka “rrënuar” aftësinë tonë për të perceptuar kohën në vitet e fundit.

Dy shkencëtarët Daria A. Pawlak dhe Arash Sahraie, të dy nga Shkolla e Psikologjisë në Universitetin e Aberdeen (MB) përshkruan fenomenin interesant. Ideja për të hetuar këtë pasojë lindi kur mjekët filluan të vërenin njëfarë vështirësie nga ana e pacientëve për të treguar historinë e tyre të sëmundjes, nga pikëpamja kronologjike.

Problemi ishte aq i rëndësishëm sa kërkonte hetime më të thelluara ad hoc, si ai i kryer nga universiteti skocez. Është interesante se një nga simptomat e COVID-19, infeksioni i shkaktuar nga patogjeni pandemik, është “mjegulla e trurit” ose “mjegulla e trurit”, që rezulton në konfuzion, probleme me të folurin dhe kujtesën.

Por aftësia e dëmtuar për të perceptuar kohën është vërejtur edhe tek njerëzit që nuk e kishin marrë virusin. Dhe në fakt nuk ishte koronavirusi që e nxiti atë, por të ashtuquajturat masa drakoniane të futura për të frenuar përhapjen e tij, siç janë bllokimet famëkeqe.

Ndikimi ishte aq i fortë sa ngjarjet e vitit 2021 u “kujtuan keq” në studim po aq sa ato që ndodhën tre ose katër vjet më parë (studimi u krye në maj 2022 dhe sapo u publikua).

Profesorët Sahraie dhe Pawlak anketuan 277 pjesëmarrës, të cilëve iu kërkua të specifikonin vitin në të cilin ndodhën disa ngjarje që ndodhën midis 2017 dhe 2021 (pjesëmarrësit mund të zgjidhnin një datë midis 2016 dhe 2022).

Studiuesit gjurmuan gjithashtu faktorë të tillë si ankthi, depresioni, stresi, niveli i aktivitetit gjatë periudhave të bllokimit. Siç pritej nga studiuesit, pjesëmarrësit raportuan një numër gabimesh për vitin 2021 të krahasueshme me atë të 3/4 viteve më parë, sikur në fazën e bllokimit kujtesa ishte bllokuar dhe filloi të regjistronte atë që po ndodhte keq.

“Ne zbuluam se njerëzit nuk mund të mbanin mend se kur ndodhën ngjarjet gjatë pandemisë – në fakt, saktësia e tyre në kujtimin e kohës së këtyre ngjarjeve ishte po aq e keqe sa ngjarjet që ndodhën 3 ose 4 vjet më parë,” shpjegoi profesori Sahraie në një deklaratë për shtyp.

“Ajo që ka bërë pandemia është heqja e aftësisë për të kujtuar kur kanë ndodhur ngjarjet,” komentoi eksperti.

Por cila është arsyeja e këtij ndryshimi? Sipas autorëve të studimit, kjo lidhet me faktin se gjendja psikologjike ndikon në aftësinë tonë për të perceptuar kohën. Nuk është rastësi që njerëzit më të dëshpëruar, të stresuar, më të shqetësuar dhe më pak elastikë ishin ata që bënin më shumë gabime në kujtesë në teste.

E thënë thjesht, izolimi kanë hedhur në erë rutinat e afta për të rregulluar sekuencën kohore të ngjarjeve në trurin tonë, duke na bërë më të harruar sepse na mungojnë aksionet themelore për t’i ankoruar dhe për t’i bërë ato tona.

“Ndërsa ne po fillojmë të kuptojmë ndikimin që ka pasur pandemia në ekonomi, shëndetin tonë fizik dhe shëndetin tonë mendor, ka ende shumë për të kuptuar se si bllokimet e detyruara, stresi dhe izolimi mund të vazhdojnë të ndikojnë tek ne në mënyra të ndryshme në të ardhmen”, përfundoi autori i studimit.

Detajet e hulumtimit “Koha e humbur: Perceptimi i afatit kohor të ngjarjeve të prekura nga pandemia COVID” janë publikuar në revistën shkencore PloS ONE.